پس شهادت امام رضا (ع) شیعیان آن حضرت در امامت پس از ایشان دچار شک و اختلاف شدند وگروهی با این سوال مواجه شدند که چگونه امامت به کودکی با این سن وسال می تواند واگذارشده باشد؟!اما در مقابل مومنین و شیعیانی که از یقین بیشتری برخوردار بودند با دلایل محکم امامت ایشان را به سایرین اثبات کردند.اما خلاصه ای از دلایل اثبات امامت امام جواد (ع) :
1.نص وروایت بر امامت ایشان :
وقتى ابوجعفر به دنیا آمد، امام رضا علیه السلام به یارانش فرمود: «در این شب براى من فرزندى شبیه موسى بن عمران به دنیا آمد که شکافنده دریاهاست، [و شبیه عیسى بن مریم] مادرش مقدس است و پاک و پاکیزه خلق شد. به جان پدر و مادرم شهیدى مىشود که اهل آسمان بر او مىگریند. از روى خشم کشته مىشود و خدا بر قاتل او خشم مى گیرد؛ پس [قاتل او] نمىماند مگر اندکى تا این که خدا عذاب دردناک و عقاب شدید را به سوى او مى فرستد.»
به همراه روایات متعددی که از جانب ائمه و پیامبر اکرم پیرامون امامت ایشان رسیده.
2.قدرت و توان پاسخگویی به سوالات شیعیان و مسلمین :
یکی از راههایی که شیعیان می توانستند با آن بر امامت ائمه اطهار یقین کنند قدرت بر پاسخگویی به شبهات توسط ائمه اطهار بود .لذا شیعیان و حتی درباریان جلسات پرسش و پاسخ متعددی تشکیل می دادند تا به مقام امامت امام یقین حاصل کنند. من جمله :
به عنوان نمونه هنگامی که مأمون مورد سرزنش عباسیان در مورد امام جواد علیه السلام واقع گشت، تصمیم بر آن شد تا آن حضرت را در مجلسی مورد آزمایش قرار دهند و دانشمندی خبره را مأمور نمایند تا میزان علم امام را بیازماید. برای این امر، یحیی بن اکثم که در آن زمان در قاضی القضات بود، انتخاب شد. هنگامی که بزرگان در آن مجلس حضور یافتند، مأمون امام را نیز در آن جلسه حاضر نمود. در این هنگام یحیی شروع به سؤال کرد و یکی از مسایل فقهی حج را مطرح نمود و نظر امام را جویا شد. آن بزرگوار در جواب ابتدا شرایط متفاوتی را که این مسأله در آن شرایط می تواند واقع گردد، مطرح نمودند و از یحیی بن اکثم خواستند که تعیین نماید مسأله در کدام شرایط به وقوع پیوسته است. یحیی که هرگز انتظار این امر و سؤال امام را نداشت از یکسو از میزان تسلط امام بر دقایق فقهی شگفت زده گشته بود و از سوی دیگر در تعیین شرایط وقوع حکم درمانده بود؛ چرا که هرگز پیش از این بدانها نیندیشیده بود.
در این هنگام بود که بزرگان حاضر در مجلس در برابر عظمت علمی امام جواد علیه السلام، شگفت زده شده و نه تنها به مقام علمی آن بزرگوار آگاه گشتند بلکه میزان تسلط خارق العاده امام را نیز ستودند. هنگامی که کار بدین جا منتهی گشت، مأمون از امام تقاضا نمود تا خود حکم را در شرایط گوناکون وقوعش بیان دارند و امام علیه السلام نیز حکم هر کدام از حالات مختلف را به تفصیل بیان فرمودند.
هم چنین :
عده اى از بزرگان شیعه در بغداد گرد آمدند و در سوگ امام رضا(ع) به گریه و زارى پرداختند. یونس به آنان گفت: از گریه دست بردارید. براى امر امامت چارهاى بیندیشید و ببینید تا این کودک - امام جواد(ع)- بزرگ شود، چه کسى عهدهدار امامت شیعه گردد و ما مسایل خود را از چه کسى بپرسیم. در این هنگام، ریان بن صلت گفت: معلوم شد تو در عقیدهات در مورد امامت استوار نیستى؛ زیرا اگر امر امامت از جانب خدا باشد، فرقى بین طفل یک روزه و پیرمرد صدساله نیست. سپس حدود هشتاد نفر از بزرگان شیعه براى انجام مراسم حج و دیدار با امام جواد(ع) عازم مدینه شدند. آنها هنگام ورود به مدینه به خانه امام صادق(ع) که در آن هنگام خالى از سکنه بود. رفتند. بعد از مدتى عموى امام جواد(ع) (عبدالله بن موسى) وارد شد و در صدر مجلس نشست. شخصى بلند شد و گفت: عبدالله پسر رسول خدا است و هر کس پرسشى دارد، از او بپرسد. او مىخواست زمینه جانشینى عبدالله بن موسى را به جاى امام رضا(ع) فراهم سازد. چند نفر از حاضران مسایلى را پرسیدند، ولى عبدالله پاسخ هاى نادرست داد. شیعیان غمگین و ناراحت شدند و تصمیم گرفتند. مدینه را ترک کنند. در این هنگام، امام جواد(ع) وارد شد، به پرسش هاى شیعیان پاسخ هاى درست و قانع کننده داد.
3.معجزات و کرامات به اذن خداوند متعال از نشانه‌های اثبات امامت ائمه معصومین علیهم السلام است. به عنوان نمونه :
شفای چشم
محمد بن میمون می‌گوید: به همراه امام رضا علیه السلام در مکه بودم. به حضرت عرض کردم می‌خواهم به مدینه بروم، نامه‌ای برای فرزندتان بنویسید تا با خود ببرم. امام علیه السلام تبسمی کرد و نامه‌ای نوشت. به مدینه رفتم در حالیکه چشم هایم به دردی مبتلا بود. به درب خانه امام رفتم، نامه را تحویل دادم. غلام امام گفت: نامه را بگشا و در پیش روی امام قرار ده. این کار را کردم، آنگاه حضرت جواد علیه السلام فرمود:«ای محمد وضعیت چشمت چگونه است؟»
عرض کردم یا بن رسول الله، همان گونه که مشاهده می‌فرمایید بیمار است و نورش رفته است. حضرت دستش را دراز کرد، بر چشمم کشید، بینایی‌ام چون سالم ترین زمانش گشت. دستهای حضرت را بوسیدم و در حالی بازگشتم که بینایی‌ام را بازیافته بودم و این در زمانی بود که حضرت کودکی بیش نبود.
آزادی از زندان
اباصلت می‌گوید: پس از دفن حضرت رضا علیه السلام، به دستور مأمون یک سال زندانی شدم. پس از یک سال از سختی زندان به ستوه آمدم، دعا کردم و برای رهایی از زندان به محمد و آل محمد علیهم السلام متوسل شدم.
هنوز دعایم به آخر نرسیده بود که حضرت جواد علیه السلام؛ نجات بخش گرفتاران عالم وارد زندان شد و فرمود:«ای اباصلت برخیز، دستی به زنجیرها زد و غل و زنجیرها از دست و پای من بر زمین افتاد. سپس دست مرا گرفت و از کنار نگهبانان زندان عبور داد. نگهبانان در حالی که مرا نظاره می‌کردند، توان سخن گفتن با مرا نداشتند و از زندان خارج شدم. سپس فرمود: برو در امان خدا که هرگز نه دست مأمون به تو می‌رسد و نه دست تو به مأمون»
4.دلایل جواز اعطای مقام امامت به ائمه در خردسالی :
در میان امامان، سه بزرگوارند که در سن کودکی به امامت رسیده اند:
اول: امام جواد علیه السلام هستند که در سن 8 یا 9 سالگی، بعد از شهادت پدر بزرگوارشان به امامت رسیدند.
دوم: حضرت امام هادی علیه السلام امام دهم بودند که در سن 6 یا 8 سالگی متصدی امر امامت شدند.
سوم: حضرت حجة بن الحسن (عج ) می باشند که در سن 5 سالگی حامل منصب امامت گردیدند.
ما که پیرو مکتب قرآن هستیم این مطلب هیچ استبعادی برایمان ندارد (هرگز دور از ذهن نیست).
در قرآن کریم می خوانیم که حضرت عیسی علیه السلام طفل نوزادی بوده که به نبوت رسیده است:
«قال انی عبدالله آتانی الکتاب و جعلنی نبیا » (مریم/30
وقتی که خداوند به طفل نوزادی شایستگی مقام نبوت داده باشد چه استبعادی دارد که به کودک 5 و 8 و 9 ساله هم شایستگی مقام امامت داده باشد؟
علی بن اسباط می‌گوید در آن زمان که امام جواد سن کمی داشت روزی به طرف من می‌آمد و من به قامت و قیافه او نگریستم تا وقتی به شهر خود رفتم بتوانم شکل و شمایل آن حضرت را برای دوستانم توصیف کنم.
در این فکر بودم که آن حضرت نشست و فرمود:(( حجت خدا در امامت مانند حجت او در نبوت است، خدا در قرآن،
آیه 12 سوره مریم می‌فرماید: «و اتیناه الحکم صبیا؛ و فرمان نبوت را در کودکی به او (یحیی) دادیم»
و در آیه 22 سوره یوسف می‌فرماید:«و لما بلغ اشده اتیناه حکما و علما؛ و هنگامی که یوسف به مرحله بلوغ و قوت رسید، ما حکم و علم به او دادیم»
و در آیه 15 سوره احقاف می‌فرماید: «و لما بلغ اشده و بلغ اربعین سنه؛ و هنگامی که به مرحله بلوغ و قوت رسید و به هنگامی که به چهل سالگی رسد»
بنابر این طبق قرآن هم، امکان دارد که حکمت و علم و دانش در کودکی به امام داده شود چنانکه رواست حکمت در چهل سالگی به او داده شود.))