از مهمترین ویژگى هاى حکومت حضرت ولى عصر(عج)، تحقق اسلام واقعى است. این نکته در روایت متعددى بیان شده است.
رسول اکرم صلى الله علیه وآله فرمودند: « دوازدهمى از فرزندانم به طورى غایب مى شود که اصلا دیده نمى شود.
زمانى خواهد آمد که از اسلام جز اسمى و از قرآن جز اثرى باقى نمى ماند .
در آن هنگام، خدا به وى اجازه نهضت مى دهد و به وسیله او اسلام را تقویت نموده، تجدیدش مى کند.
همچنین از امام صادق(ع) نقل شده است: « وقتى قائم قیام کرد به سیره رسول خدا صلى الله علیه وآله قیام مى کند، لیکن آثار محمد صلى الله علیه وآله را تفسیر و بیان مى کند.
همچنین در روایتى از امام صادق (ع) دلیل نامیدن حضرت مهدى به این اسم، بدان خاطر است که وى مردم را به چیزى که از آن دور افتاده اند، هدایت مى کند .
در دعاى ندبه نیز آرزوى ظهورش را مى کنیم به این عنوان که: «کجاست ذخیرهاى که فرائض و سنتها را تجدید مى کند و آیین و شریعت را به مسیر اصلى خود برمى گرداند و کتاب و حدود الهى را زنده مى گرداند ... ؟
این مطلب در دعاهاى دیگرى از جمله در دعاى عهد مورد اشاره قرار گرفته است .
تحقق اسلام واقعى به دست پر توان حضرت مهدى از یک سو بیانگر میزان انحراف اسلام از واقعیتهاى اصیل این دین الهى در عصر غیبت کبراست و از طرف دیگر، گویاى توانمندى حضرت ولى عصر در تحقق اسلام ناب محمدى مى باشد .
بدیهى است این مهم بدون صرف هزینه به دست نمىآید. فداکارى یاران پولادین حضرتش، یارى از سوى فرشتگان که ماموران الهى اند و طبعا پس از ثبات قدم مشمول آن خواهند شد؛ و نیز رعب و وحشتى که در دل دشمنان از این بابتها حاصل مى شود، مهمترین ابزارهاى جنگى آن بزرگوار و سپاهیان استوارتر از کوه آن حضرت مى باشند؛ زیرا سنت الهى بر این قرار گرفته که نهضت آن بزرگوار پس از نبردها و تلاشها و استقامت یاران به نتیجه برسد، نه براساس معجزه و صرفا نصرت و یارى خداوند. چنان که نهضت رسول خدا صلى الله علیه و آله بر همین اساس و پایه شکل گرفت.
گسترش عدالت
ابتدایى ترین پیام حاکمیت حضرت مهدى(ع) اندیشه اى است مبتنى بر بسط و گسترش عدالت با تمام زوایاى آن . به عبارت دیگر با شنیدن حکومت حضرت مهدى (عج) ناخودآگاه چارچوب حکومتى در اندیشه ما شکل مى گیرد که عدالت و دادگسترى مشخصه آن مى باشد. گسترش عدالت از سوى حضرت مهدى و مبارزه با ظلم و ستم ( که طبعا بدون این مبارزه تحقق عدالت ممکن نیست) در روایات گوناگون مورد اشاره قرار گرفته است:
رسول اکرم صلى الله علیه و آله فرمودند: « دنیا سیر نمى شود تا این که مردى از اولاد حسین امور امت مرا در دست گیرد و دنیا را پر از عدل و داد کند، چنان که از ظلم و جور پر شده باشد.»
در روایتى دیگر از آن حضرت آمده است: «مردى از اهل بیت من بیرون مى آید که اسمش، اسم من؛ و خُلقش، خلق من است. پس زمین را از عدل و قسط پر مى سازد چنان که از ستم و جور پر شده باشد.»
در دعاهاى مربوط به حضرت مهدى که در کتابهاى ادعیه به خواندن آنها سفارش شده است، این ویژگى از حکومت آن حضرت نوید بخش دل منتظران است .
در دعاى موسوم به استغاثه به حضرت صاحب الزمان (عج) آمده است: « شهادت مى دهم که امام و رهبر در گفتار و کردار هستى و تو آنى که زمین را از داد و عدل پُر مى سازى، پس از آن که از ستم و بیداد پر شده باشد ...»
در دیگر دعاها نیز این ویژگى به عنوان صفت جدا نشدنى از حکومت آن حجت الهى عنوان شده است. اصولا وعده الهى مبنى بر حاکمیت مستضعفان که در قرآن کریم مورد اشاره قرار گرفته است، نمى تواند بدون گسترش عدالت تحقق یابد.
توجه به این نکته مهم نیز ضرورى است که وقتى سخن از عدالت در حکومت حضرت مهدى (عج) به میان مى آید، در ابتدا عدالت اجتماعى و عدالت در توزیع امکانات مادى به ذهن مى رسد. اگر چه این مهم، یکى از مصادیق عدالتى است که به دست پر توان حضرت ولى عصر(عج) تحقق مى یابد، اما همه عدالت به این مصداق منحصر نمى گردد. .
عدالت و عدل هر گاه در معناى لغوى آن در نظر گرفته شود مفهومى بسیار پر دامنه پیدا مى کند و پیش از آن که در عرصه جامعه عینیت یابد، درون شخص را فرا مى گیرد. به عبارت دیگر، عدالت پیش از آن که مفهومى اجتماعى و سیاسى داشته باشد، مفهومى شخصى و اخلاقى دارد. از نقطه نظر علماى اخلاق، کسى که بین قواى زمینى و ملکوتى خود توازن و تعادل ایجاد مى کند، عدالت را در مملکت وجودى خود مستقر کرده است . چنین شخصى از افراط و تفریط در ارضاى خواسته هاى شخصى و نفسانى و از افراط و تفریط در عبادات و مناسک پرهیز مى کند .
در حاکمیت حضرت مهدى عدالت نه تنها ابعاد اجتماعى و نهادهاى حکومتى را رنگ و رونق خواهد داد، بلکه پیش و یا همزمان با آن وجود فردى اشخاص را زینت مى بخشد و همین امر مهمترین ضمانت اجرایى عدالت در صحنه جامعه خواهد بود .
به عبارت دیگر، از آن جا که آحاد جامعه در حکومت حضرت مهدى، از عدالت درونى بهرهمند مى شوند، عدالت بیرونى دستخوش تعرض هوسهاى درونى افراد قرار نمى گیرد، زیرا عدالت درونى، لگام و مهارى بر هواهاى نفسانى است و اصولا هر گاه حکومتهاى دنیا بتوانند درون افراد را از لجام گسیختگى و هرزهگى باز دارند، عدالت اجتماعى در معرض هجوم خواستههاى نفسانى قرار نمى گیرد . اما از آن جا که تمام همّ و غم حکومتها به این امر مهم اختصاص نمى یابد و یا تلاش چندانى در این زمینه صورت نمى گیرد، لاجرم عدالت اجتماعى در معرض حمله هوا و هوس افراد قرار گرفته، حتى نیروهاى انسانىاى که پاسدارى از عدالت اجتماعى برعهده آنهاست، در شرایطى خود متعرض عدالت بیرونى و عدالت اجتماعى خواهند شد . بر این اساس، حکومت حضرت مهدى از عدالتى پایدار و تضمین شده برخوردار خواهد شد، که پاسدارى از آن نه تنها برعهده عدالت درونى است بلکه از طریق نهادهاى دادرسى و کیفرى نیز محافظت مى گردد .
روایاتى که در خصوص داورى و قضاوت آن حضرت وارد شده، بیانگر این نکته است که عدالت اجتماعى در عصر آن حضرت نه تنها از طریق عدالت درونى افراد، بلکه از طریق نهادهاى قضایى که جزیى از حکومت آن حضرت هستند، پاسدارى مى شود .
گسترش علم و دانشاز دیگر ویژگىهاى حکومت حضرت مهدى (عج)، گسترش علم و دانش است . این مهم علاوه بر این که در روایات مورد اشاره قرار گرفته، متکى بر یک اصل عقلى است . زیرا هر گاه حکومتى توانست اسلام را که آموزه هاى آن منطبق بر فطرت الهى است محقق سازد و عدالت فردى و اجتماعى را زینت بخش حاکمیت خود قرار دهد، آن وقت توان و استعداد مردم به جاى این که صرف هرزهگى و منفعت طلبى نفسانى گردد، صرف کسب علم و دانش مىگردد. علاوه بر این، برکات علم و دانش بر چنین جامعه اى که زمامدار آن حجت خداوند است سرازیر خواهد گردید و جامعه از چنان مرتبه علم و دانش بهرهمند مى گردد که هرگز تاریخ بشر نمونه آن را به خود ندیده است.
در این خصوص امام صادق (ع) مى فرماید:
«علم و دانش به بیست و هفت قسمت تقسیم شده، اما تاکنون بیش از دو قسمت آن در دسترس بشر قرار گرفته است. وقتى قائم ما قیام نمود، بیست و پنج قسمت دیگر را آشکار مى کند و در بین بشر پخش مى نماید.»
در حکومت حضرت مهدى (عج)، به دلیل رعایت تقواى الهى از سوى مردم، آسمان و زمین درهاى برکات خود را مى گشایند و نعمتهاى الهى اعم از مادى و معنوى، اهل زمین را سیراب مى سازد.
در روایتى دیگر از رسول خدا صلى الله علیه و آله آمده است: «مهدى موعود از فرزندان و اهل بیت من، در آخرالزمان خارج مى شود. آسمان بارانش را براى او نازل مى سازد و زمین گیاهانش را براى او خارج مى کند . زمین را از عدل و داد پُر مى کند، چنان که مردم آن را پر از ظلم و جور نموده اند.»
نتیجه چنین برکات و دستاورد چنان عدالتى از بین رفتن فاصله طبقاتى و محو فقر و استضعاف است . چنان که امام صادق (ع) فرمودند: «... در این هنگام زمین، گنجهاى خود را آشکار مى سازد و برکات خود را ظاهر مى کند و کسى موردى را براى انفاق و صدقه و کمک مالى نمى یابد؛ زیرا همه مؤمنان بى نیاز و غنى خواهند شد ...»
تکامل اندیشه هابرکات آسمانى و زمینى، که شامل حال مردم در عصر ظهور مى گردد، منحصر به برکات مادى ( باران و معادن و مواردى از این دست) نیست. برکات معنوى، از جلمه تکمیل شدن اندیشه ها و عقول، مصداق روشن برکاتى است که در زمان حضرت مهدى اهل عالم را در بر مى گیرد و این نیست مگر به دلیل وجود مقدس حضرت مهدى (عج) .
روایتى از امام باقر(ع) در این خصوص مىفرماید: « وقتى قائم ما قیام نمود، خدا دست لطفش را بر سر بندگان مى نهد و حواسشان را جمع و عقولشان را کامل مى گرداند.»
ویژگىهاى حکومت حضرت مهدى به موارد ذکر شده منحصر نمى گردد. همان طور که گفته شد، اینها مهمترین ویژگى های حکومت آن حجت پروردگار است، البته سایر ویژگى ها و شاخصهاى حکومت آن بزرگوار در قالب ویژگى هایى که گفته شد، قابل بررسى و جست و جو مى باشند.
به این نکته نیز باید توجه کرد که رسیدن به چنین حکومتى با این ویژگى ها، از طریق معجزه و بدون زحمت به دست نمى آید؛ همان طور که تلاش و مجاهدتهاى یاران آن حضرت، بدون نصرت و تایید الهى ره به جایى نخواهد برد که این سنت الهى است: «ان تنصر الله ینصرکم و یثبت اقدامکم ...»
در پایان، این نوشتار را به جملاتى از دعاى عهد زینت مىدهیم :
«... خداوندا مرا از یاران و کمک رسانان به آن حضرت و از دفاع کنندگان از آن بزرگوار و از کسانى که [براى یارى اش] مى شتابند ... و از شهید شوندگان در راه حضرتش قرار بده! ...»