آماده مرگ باش سفر آخرت نزدیک است
عقبه فشار قبر ؛ آن هنگامی است، بسیار دشوار که تصورش ، دنیا را بر انسان تنگ و تاریک مى نماید . دهلیزی سخت و خرد کننده و راهی دشوار و صعب العبور !!
مولای متقیان فرمودند : ای بندگان خدا؛ آنکس که خدای بزرگ او را نبخشیده، دشواری های بعد از مرگ او بیشتر از سختی های هنگام مرگ است ، پس از تنگی و فشردگی قبر بهراسید و غربت و تنهایی اش را یِاد آرید ؛ بدرستیکه قبر در هر روز فریاد بر آورد من خانه وحشتم ، من خانه کرم ها و جانوران هستم .
قبر می تواند بوستانی از بوستانهای بهشت باشد و یا سیاه چالی از چاله های جهنم . تا آنجا که فرمودند آن زندگی سخت و تنگدستانه ای که خداوند، وعید آن را به دشمنانش داده است، شکنجه قبر است .
خدای قهار، نود و نه اژدهای بزرگ را بر اجساد کافران، مسلط می نماید تا برخی از آنها گوشتش را بدرند و برخی دیگر استخوانهایش را خرد کنند و این عمل تا هنگامه قیامت تکرار خواهد شد و این کورکودیلها چنان مخوف و سختند که اگر در این دنیا بدمند دیگر گیاهی نروید.
ای بندگان خدا؛ جانهای ضعیف شما و بدنهای نازک و ناز پرورده شما که با راحتی، انس گرفته این حکایت را تاب ندارد .
ای بندگان خدا؛ جانهای ضعیف شما و بدنهای نازک و ناز پرورده شما که با راحتی، انس گرفته ، حکایت سختی های درون قبر را تاب ندارد
در نقل است که حضرت صادق آل محمد (علیهم السلام) در آخر شب که از خواب بر مى خاستند؛ صدای مبارک را بلند نموده به حدى که اهل خانه بشنوند و مى فرمودند : خداوندا؛ مرا در هراس مرگ یاری رسان و مزارم را فراخ ساز و بهترین ها را پیش از مرگ و پس از آن روزیم فرما .
و از دعاهاى آن حضرت است : خداوندا؛ مرگ را بر من مبارک ساز ، خداوندا ؛ مرا در بی خودی های لحظات واپسین زندگی و آغازین مرگ مدد فرما ، خداوندا؛ مرا بر اندوه قبر یاری فرما ، خدایا؛ مرا بر تنگی گور مدد فرما ، خدایا؛ در تاریکی قبر دستم را بگیر ، خداوندا؛ در دهشت گور کمکم کن و خداوندا؛ مرا با "چشم سیاهان" بهشتی دمساز فرما.
خداوندا؛ مرا در هراس مرگ یاری رسان و مزارم را فراخ ساز و بهترین ها را پیش از مرگ و پس از آن روزیم فرما
بدان که عمده عذاب قبر، از بى توجهى به نجاسات ظاهری و باطنی است ، پس نباید انسان خود را به اشیاء نجس ملوث ساخته و نسبت به آن بی تفاوت باشد و نیز انسان باید از نجاسان باطنیه که موجب کدورت قلب می شود پرهیز کند بنابراین انسان نباید سخن چینی کند و یا غیبت برادران مومن خود نماید و یا به عمل بی ادبانه و غیر اخلاقی دیگر خو بگیرد.
یکی از گناهانی که موجب فشار قبر است بی توجهی کردن به زن و فرزند و دور شدن از آنان است و از روایت "سعدبن معاذ" چنین بهره گرفته می شود که بداخلاقی مرد با خانواده خود و درشت گوئى با آنها، سبب فشار قبر مى شود.
و در حدیثی از حضرت صادق (علیه السلام) مرویست که هیچ مؤ منى نیست مگر آنکه از براى او فشار قبر است . و در روایت دیگر است که فشار قبر کفاره نعمتى است که آن مؤ من تضییع کرده .
و شیخ صدوق (رحمة الله علیه) از حضرت صادق (علیه السلام) روایت کرده که مردى از علماى یهود را در قبرش نشاندند و گفتند: ما صد تازیانه به تو مى زنیم ، گفت : من طاقت ندارم . پس کم کردند تا رساندند به یکى و گفتند چاره اى از یک تازیانه نیست، گفت : به چه سبب مرا مى زنید؟ گفتند به سبب آنکه روزى نماز را بدون وضوء خواندى و بر ناتوانى گذشتى و او را یارى نکردى پس او را یک تازیانه از عذاب الهى زدند که قبرش پر از آتش شد.
صدوق بزرگ باز از آن حضرت روایت کرده : هر مؤ منى که برادر مؤ منش از او چیزى بخواهد و او توانایى داشته باشد که خواسته او را بر آورد ولى چنین نکند خداوند در قبر مار بزرگى را بر او مسلط مى کند تا همیشه انگشتان او را بگزد و در روایت دیگر است که تا روز قیامت چنین خواهد بود.
بی توجهی کردن به زن و فرزند و دور شدن از آنان است و بداخلاقی مرد با خانواده خود و درشت گوئى با آنها، سبب فشار قبر مى شود.
کیفیت نجات از فشار قبر
چیزهایى که باعث نجات از فشار قبر است ، بسیار است و ما در اینجا چند مورد را ذکر می نماییم .
اول : از حضرت امیرالمؤ منین (علیه السلام) روایت شده که هر که در هر جمعه سوره "نساء" بخواند از فشار قبر ایمن مى شود.
دوم : روایت شده که هر که به خواندن سوره "زخرف" ادامه دهد حق تعالى او را در قبرش از جانوران زمین و از فشار قبر ایمن گرداند.
سوم : از حضرت صادق (علیه السلام) منقول است که هر کس پس از زوال و ظهر روز پنج شنبه تا زوال روز جمعه بمیرد خدای بزرگ او را از فشار قبر پناه دهد.
چهارم : از حضرت امام رضا (علیه السلام) منقول است که فرمود بر شما باد به نماز شب ، نیست بنده اى که آخر شب برخیزد و بجا آورد هشت رکعت نماز شب و دو رکعت نماز شفع و یک رکعت وتر و در قنوت وتر هفتاد مرتبه استغفار کند تا آنکه او را از عذاب جهنم و قبر پناه داده شود و عمرش طولانى و زندگیش وسیع گردد.
پنجم : از حضرت رسول صلى الله علیه و آله مرویست : هر کس سوره "تکاثر" را در وقت خواب بخواند، از عذاب قبر نگه داشته شود.
ششم : آنکه در هر روز ده مرتبه این دعا را بخواند ((اعددت لکل هول لا اله الا اللّه و لکل هم و غم ماشاء اللّه و لکل نعمة الحمدللّه و لکل رخاء الشکر للّه و لکل اعجوبة سبحان اللّه و لکل ذنب استغفر اللّه و لکل مصیبة انا للّه و انا الیه راجعون و لکل ضیق حسبى اللّه و لکل قضاء و قدر توکلت على اللّه و لکل عدو اعتصمت باللّه و لکل طاعة و معصیة لا حول و لا قوة الا باللّه العلى العظیم ))1 بخواند، از عذاب قبر نگه داشته شود.
هفتم : آنکه در نجف اشرف دفن شود، زیرا از خواص تربت شریف نجف اشرف آن است که عذاب قبر و حساب منکر و نکیر از کسى که در آن مدفون شود ساقط مى گردد.
هشتم : از چیزهایى که نافعست براى رفع عذاب قبر، گذاشتن "جریدتین" یعنى دو چوب تر همراه میت . و روایت شده که عذاب از مرده مادامى که آن چوب تَر همراه اوست برطرف مى شود. و نیز روایت شده که حضرت رسول صلى الله علیه و آله بر قبرى گذشتند که صاحب آن عذاب مى شد. پس حضرت چوب تری طلبیدند ، همراهان تقدیم حضرت داشتند و حضرت شاخه درختى که برگش را کنده بودند دو نیمه کردند، نیمی را زیر سر میت گذاشتند و نیم دیگر را زیر پاهاى او. و نیز آب پاشیدن بر قبر سودمند است زیرا مادامى که ترى در خاک قبر باشد عذاب از صاحب آن برداشته مى شود.
نهم : آنکه روز اول ماه عظیم رجب ده رکعت نماز بخواند و در هر رکعت یک مرتبه سوره حمد خوانده و سپس سه مرتبه توحید بعد از حمد بخواند و باقی ذکرها مانند سایر نمازها باشد، تا از فتنه قبر و عذاب روز قیامت محفوظ بماند. و در شب اول ماه رجب بعد از نماز مغرب ، بیست رکعت نماز خوانده که هر دو رکعت بایک سلام باشد و در هر رکعت سوره حمد و توحید را بخواند، براى رفع عذاب قبر سودمند است .
چنانچه این دعا سه بار بر سر قبر مرده خوانده شود خداوند تا روز دمیدن در صور عذاب از آن مرده بر مى دارد "اللهم انى اساءلک بحق محمد و آل محمد ان لا تعذب هذا المیت"
دهم : آنکه چهار روز از ماه رجب روزه بگیرد، و همچنین است روزه گرفتن دوازده روز از شعبان .
یازدهم : از چیزهائى که سبب نجات از عذاب قبر است خواندن سوره "سوره 67 قرآن ملک" است در بالاى قبر میت ؛ چنانکه قطب راوندى از ابن عباس نقل کرده که مردى خیمه اى روبروى قبرى بر پا کرد و ندانست که آن ، قبر است ؛ پس سوره "ملک" را می خواند. آنگاه شنید صیحه زننده اى که گفت : این سوره نجات بخش است . پس این مطلب را به حضرت رسول صلى الله علیه و آله عرض کرد. آن حضرت فرمود: آن سوره نجات دهنده از عذاب قبر است .
و شیخ کلینى از حضرت امام محمد باقر (علیه السلام) روایت کرده که فرمود: سوره "ملک" مانعة است ، یعنى از عذاب قبر جلوگیری مى کند.
دوازدهم : از دعوات راوندى نقل شده که پیامبر گرامی فرمود: هر کس بر سر قبر مرده ای که دفن شده بایستد و سه مرتبه بگوید: "اللهم انى اساءلک بحق محمد و آل محمد ان لا تعذب هذا المیت2" خداوند تا روز دمیدن در صور عذاب از آن مرده بر مى دارد.
سیزدهم : شیخ طوسى در کتاب مصباح المتهجد از حضرت رسول صلى الله علیه و آله روایت کرده که هر که در شب جمعه دو رکعت نماز بخواند و در هر رکعت حمد و پانزده مرتبه سوره "زلزال" را پس از آن بخواند حق تعالى او را از عذاب قبر و از هولهاى روز قیامت ایمن بدارد.
چهاردهم : و نیز براى رفع عذاب قبر خواندن سى رکعت نماز در شب نیمه رجب سودمند است که در هر رکعت سوره حمد را یک مرتبه و سوره توحید را ده مرتبه بخواند و همچنین است در شب شانزدهم و شب هفدهم رجب ، و نیز آنکه در شب اول شعبان صد مرتبه سوره حمد و صد مرتبه سوره توحید را خوانده و سپس صد رکعت نماز بخواند و چون از نماز فارغ شود پنجاه مرتبه سوره توحید را بخواند و نیز وترد شده که در شب بیست و چهارم شعبان دو رکعت نماز بخواند و در هر رکعت سوره حمد را یک مرتبه و سوره "نصر" را ده مرتبه بخواند، و براى روز نیمه رجب پنجاه رکعت نماز همراه با سوره حمد ، سوره توحید ، سوره فلق و سوره ناس وارد است که براى رفع عذاب قبر نیز نافع است مانند صد رکعت نماز شب عاشورا.
پاورقی
1- ترجمه این دعا چنین است : "خداوندا" برای هر نگرانی کلمه لااله الا الله را آماده ساخته ام و برای هر غم و اندوهی کلمه ماشاء الله را آماده ساخته ام و برای هر نعمتی کلمه الحمدلله را و برای هر راحتی کلمه الشکر لله را و برای هر شگفتی کلمه سبحان الله را و برای هر گناهی کلمه استغفر الله را و برای هر مصیبتی کلمه انا لله و انا الیه راجعون را و برای هر تنگدستی کلمه حسبی الله را و برای هر قضا و قدری کلمه توکلت علی الله را و برای هر دشمنی کلمه اعتصمت بالله را و برای هر فرمانبرداری و نا فرمانی کلمه لا حول و لا قوة الا بالله العلی العظیم را آماده ساخته ام.
2- ترجمه : خداوندا از تو می خواهم بحق محمد و آل محمد که این مرده را عذاب نفرمایی.